فولاد 1/2080 (spk)

فولاد 1.2080 SPK که با نام فولاد ابزاری شناخته شده از فولادهای کربنی و آلیاژی محسوب می‌شود. این فلزات سختی، استحکام، مقاومت در برابر نرم شدن در دماهای بالا و مقاومت در برابر ساییدگی دارند. در ادامه به بررسی خواص مکانیکی، عملیات حرارتی، روش سخت‌کاری، قیمت، نحوه خرید و انواع فولاد SPK پرداخته خواهد شد.

فولاد SPK

این نوع فولاد ابزار 1.2080 (SPK) که از دسته فولادهای آلیاژی سردکار می‌باشد با مشخصه استاندارد دین X210Cr12 و در استاندارد بهلری با نام k100 نیز در بازار معروف است و جز دسته فولادهای سختی‌دار است. فولاد 1.2080 جزء فولادهای سردکار پر کربن و پر کروم (%12) محسوب می‌شود. وجود کربن و کروم بالا، خواص سختی‌پذیری فوق‌العاده‌ای به این فولاد داده که باعث شده است این فولاد یکی از پرمصرف‌ترین فولادهای ابزار سردکار در ایران محسوب شود. دمای آنیل‌کاری فولاد سردکار 2080 در حدود 850-800 درجه سانتیگراد و این فولاد در دمای 1050-850 تحت عملیات فورجینگ قرار می‌گیرد. (فورجینگ یک روش جوشکاری فلزات است.)

این فولاد از کشورهای آلمان و چین وارد می‌شود. واژه Spk از Special K گرفته شده است. این فولاد در مقطع تسمه نیز به عنوان تسمه Spk در مجموعه تجارت آلیاژ موجود است. اولین بار در کشور های آلمان و سوئد فولاد Spk تولید شد و سپس کشورهایی مانند اتریش و آمریکا نیز به تولید آن پرداختند. این فولاد در بین فولاد گران و قالب‌سازان نیز محبوب است. پس از آزمایش‌های فراوان روی 1.2080 از آن دو گرید SPK-R و SPK-NL تولید شد.

یکی از بارزترین ویژگی‌های این فولاد تحمل فشار و سایش است که کاربرد آن را افزایش می‌دهد. در هنگام عملیات حرارتی و تحت حرارت این فولاد در مقابل تغییر شکل مقاومت خوبی را نشان می‌دهد.

فولاد Spk در استاندارد Bohler با نام K100 شناخته می‌شود. متریال نامبر این فولاد 1.2080 است اما آن را با نام فولاد Spk می‌شناسند.

فولاد Spk در استانداردهای دیگر

مشخصات فولاد 2080

در ادامه مقاله به بررسی مشخصات فولاد 2080 می پردازیم.

1- مشخصات مکانیکی و فیزیکی فولاد 2080

2- جدول آنالیز فولاد 1.2080

در فولاد spk از عناصر کربن، سیلیسیم، منگنز، فسفر، گوگرد، کروم استفاده شده است که در میان آنها کروم با مقدار %13-11 دارای بیشترین درصد و فسفر و گوگرد با %0.03 دارای کمترین مقدار می‌باشند.

از عناصر مهم در این فولاد می‌توان به کروم و کربن اشاره کرد. کربن موجود در فولاد 2080 موجب بهبود سختی‌پذیری این فولاد می‌شود.

3- وزن میلگرد Spk

برای محاسبه وزن تقریبی میلگرد 1.2080 (SPK) تماس بگیرید.

4- روش سخت کاری فولاد spk

ابتدا فولاد تا دمای سخت‌کاری (حدود ۹۸۰-۱۰۵۰ درجه سانتیگراد) گرم می‌شود تا به حالت آستنیتیک برسد. سپس، فولاد به سرعت در روغن یا هوا سرد می‌شود (کوئنچینگ) تا ساختار مارتنزیتی سخت و شکننده‌ای به دست آید. برای کاهش شکنندگی و افزایش چقرمگی، فولاد معمولاً تحت عملیات بازپخت (تمپرینگ) قرار می‌گیرد که شامل گرم کردن مجدد تا دمایی پایین‌تر (حدود ۱۵۰-۵۰۰ درجه سانتیگراد) و سپس سرد کردن آهسته است. این فرآیندها باعث بهبود سختی، مقاومت به سایش و طول عمر ابزارهای ساخته شده می گردد.

5- عملیات حرارتی فولاد spk

عملیات حرارتی فولاد SPK شامل سه مرحله اصلی است: آستنیته کردن، کوئنچینگ، و بازپخت. ابتدا فولاد تا دمای ۹۸۰-۱۰۵۰ درجه سانتیگراد گرم می‌شود تا ساختار آستنیتی تشکیل شود. سپس، فولاد به سرعت در روغن یا هوا سرد می‌شود (کوئنچینگ) تا ساختار مارتنزیتی سخت به دست آید. در مرحله نهایی، فولاد تحت عملیات بازپخت (تمپرینگ) قرار می‌گیرد که شامل گرم کردن مجدد تا دمای ۱۵۰-۵۰۰ درجه سانتیگراد و سپس سرد کردن آهسته است. این عملیات ترکیبی موجب افزایش سختی، مقاومت به سایش و بهبود خواص مکانیکی می‌شود.

تفاوت فولاد Spk و spk Nl

اولین تفاوت بین این دو فولاد در عناصر آنهاست. عدم وجود وانادیوم در Spk و کربن بیشتر موجود در آن از تفاوت‌های این دو فولاد در ترکیباتشان هست.

کاربرد فولاد 2080

از مهمترین کاربردهای فولاد 1.2080 می‌توان به استفاده از آنها در سنبه و ماتریس برشکاری، قالب میخ، ابزار تراش، انواع برقو، پلیسه گیر، انواع تیغه برش سیم، ابزارهای برشی تحت تنش بالا و… اشاره کرد. یکی از کاربردهای فولاد Spk در ابزارهای برش کاغذ و پلاستیک است.